Soğutma Sistemleri

Soğutma işlemi, soğutma grupları tarafından yapılır. Soğutma gruplarının ana parçaları: soğutucu akışkan, kompresör, genleşme valfi, evaparatör ve kondenserdir. Soğutucu akışkan, bir ortamdaki ısıyı absorbe ederek diğer ortama taşır. Soğutucu akışkanın genel olarak aşağıdaki özelliklere sahip olması istenir.

  • Buharlaşma gizli ısısı yüksek , buharlaşma sıcaklığı oldukça düşük olmalıdır.
  • Kritik sıcaklığı ve basıncı yüksek olmalıdır.
  • Çevreyi kirletmemeli, ozon tabakasına zarar vermemelidir.
  • Kimyasal olarak aktif olmamalı, tesisat malzemeleri ve kullanılan yağ ile reaksiyona girmemeli, yağın özelliğini bozmamalıdır.
  • Kimyasal olarak ayrışmamalı, yanıcı, patlayıcı, zehirleyici olmamalıır.
  • Ucuz olmalıdır.
  • Kaçak olması durumunda kolay tesbit edilmesine imkan veren özelliği (koku, renk gibi) olmalıdır.
  • Özgül hacmi küçük, viskozitesi düşük olmalıdır.

Günümüzde kullanılan başlıca soğutucu akışkanlar : R134a : R134a (CF2CH2F), termodinamik ve fiziksel özellikleri bakımdan R12 ye en yakın alternatif soğutucudur. Düşük sıcaklık için çift kademe sıkıştırma gereklidir. Ozon tüketme katsayısı sıfır olup, günümüzde en çok kullanılan soğutuculardan biridir. Araç klimalarında, evsel ve ticari soğutucularda kullanılmaktadır. Mineral yağlarla uyumlu olmadığı için poliolester veya poliolalkalinglikol bazlı yağlarla kullanılmalıdır.

R410a : Ağırlıkça %50 R32 ve %50 R125 den oluşan ve R22 için alternatif kabul edilen azeotropik karışımdır. Ozon inceltme potansiyeli sıfırdır. R22 den daha yüksek basınçlı ve kapasitelidir.
Kompresör: Soğutucu gaz kompresör tarafından sıkıştırılarak basıncı arttırılır.
Kondenser: Basıncı arttırılan soğutucu, kondenserde soğutularak sıvı haline getirilir. Soğutma işlemi hava ile yapılırsa hava soğutmalı, su ile yapılırsa su soğutmalı soğutma grupları (chiller) olarak adlandırılır.
Genleşme valfi: Sıvı haline gelen soğutucu, genleşme valfinden geçirilerek basıncı düşürülür.
Eveparatör: Basıncı düşürülen soğutucu, evaparatörde buharlaşarak ortamdan ısı çeker. Evaparatörde ortam havası veya tesisatta dolaşan suyun soğutulması ile soğutma işlemi gerçekleştirilmiş olmaktadır.